POPRZEDNIA STRONA

Ukraińcy którzy ratowali Polaków

Kresowa Księga Sprawiedliwych 1939-45

Przedruk z portalu Kresy24.pl

Na rynku wydawniczym pojawiła się niezwykle wartościowa publikacja: „Kresowa księga sprawiedliwych 1939–1945”. Jest ona poświęcona Ukraińcom, którzy w czasie drugiej wojny światowej ratowali Polaków przed ludobójstwem dokonywanym przez ich rodaków z OUN-UPA.

Nacjonaliści ukraińscy dokonali masowej eksterminacji ludności polskiej zamieszkującej Kresy Wschodnie Rzeczypospolitej, które znalazły się pod okupacją sowiecką i niemiecką. Do pojedynczych napadów oraz rzezi na masową skalę doszło w kilku tysiącach miejscowości. Zginęło tam, według różnych szacunków, od 100 tys. do 200 tys. osób.

Korzystając z zachowanych relacji świadków, w „Kresowej księdze sprawiedliwych 1939–1945” odnotowano wydarzenia w 500 miejscowościach (na terenie województw: wołyńskiego, poleskiego, tarnopolskiego, lwowskiego, stanisławowskiego, rzeszowskiego i lubelskiego). Część skazanych na zagładę polskich mieszkańców tych ziem otrzymała pomoc humanitarną ze strony ukraińskich sąsiadów, zazwyczaj członków rodzin mieszanych, krewnych lub przyjaciół, czasem nieznajomych, kierujących się chrześcijańską miłością bliźniego, w sporadycznych przypadkach... także ze strony samych katów.

Zachowani we wdzięcznej pamięci ocalonych Ukraińcy – główni bohaterowie tej książki (ponad 1300 osób, niestety, częstokroć anonimowych) zasłużyli na zaszczytne miano „sprawiedliwych” i na publiczne uhonorowanie, ponieważ z narażeniem życia, indywidualnie, a nawet całymi rodzinami, przeciwstawili się czynnie ludobójstwu. Ostrzegali przed napadem, udzielali schronienia, wskazywali drogi ucieczki, zaopatrywali w żywność i ubranie, przewozili w bezpieczne miejsce, do lekarza czy szpitala, przyjmowali pod opiekę, a nierzadko na długoletnie wychowanie sieroty po zamordowanych, odmawiali wykonania rozkazu zabicia członka własnej rodziny – np. żony lub męża – narodowości polskiej. Dzięki aktom solidarności i miłosierdzia ocalały zarówno pojedyncze osoby, jak i całe wsie (łącznie ponad 2,5 tysiąca osób). Kilkuset takich Ukraińców wykonawcy akcji antypolskiej ukarali śmiercią, uważając udzielanie pomocy „Lachom” za zdradę ukraińskich ideałów narodowych.

Kresowa księga sprawiedliwych 1939–1945
O Ukraińcach ratujących Polaków poddanych eksterminacji przez OUN i UPA. Opracował Romuald Niedzielko, Warszawa 2007, 223 s., (seria: „Studia i materiały”, t. 12)