POPRZEDNIA STRONA

Na froncie adriatyckim .

4 czerwca 1944 roku wojska alianckie wkroczyły do Rzymu. Pokonując opór cofających się Niemców osiągnęły około 25 lipca linię Ancona — Sansepoicro — rzeka Arno, a w połowie sierpnia podeszły do umocnień Linii Gotów, opierającej się o stoki Apeninu Toskańskiego. W wyniku dalszych natarć Linia została przełamana i do końca roku osiągnięto rubież Rawenna — Faenza — Lukka. W walkach tych ważną rolę odegrał 2 Korpus Polski działający na samodzielnym kierunku operacyjnym wzdłuż wybrzeża adriatyckiego. Od tego czasu do pierwszych dni września oddziały polskie walcząc przebyły około 250 km, stoczyły 8 większych bitew o rzeki Chienti, Potenza, Mussone, o wzgórza i miasto Osimo , a następnie o port i miasto Anconę. 7 czerwca 3 Dywizja Strzelców Karpackich zluzowała 4 Dywizję hinduską w rejonie na północ od Ortony. Nieprzyjaciel przeszedł do działań odwrotowych minując drogi, niszcząc mosty i komunikacje. Dywizja wydzieliła oddziały pościgowe. W ślad za nimi po nadmorskiej szosie Nr 16 posuwały się siły główne. 18 czerwca Dywizja zajęła Pescarę i, rozwijając dalsze działania pościgowe, napotkała pozycję obronną nad rzeką Chienti. Na lewo od 3 Dywizji Strzelców Karpackich rozwinęła się 5 Kresowa Dywizja Piechoty, jednak nieprzyjaciel wycofał się i przeszedł do obrony dopiero nad rzeką Potenza, a następnie Musone. Polacy opanowali miasta Loreto, Recanati, Osimo, Castelfidardo i wzgórze San Pietro.

Bitwa o Anconę.

Silny opór przeciwstawił nieprzyjaciel na przedpolu miasta i portu Ancona. Bitwa o Anconę powiodła się całkowicie dzięki manewrowi oskrzydlającemu przy dużym współdziałaniu polskich oddziałów pancernych.   Planując natarcie na Anconę dowódca 2 Korpusu Polskiego, gen. Władysław Anders, postanowił wykonać główne uderzenie siłami 5 Kresowej Dywizji Piechoty w celu opanowania dominującego terenu w rejonie Paterniano-Monte delia Crescia-Monte Torto. W pasie nadmorskim 3 Dywizja Strzelców Karpackich z Karpackim Pułkiem Ułanów otrzymała zadanie wiązania nieprzyjaciela i prowadzenia działań demonstracyjnych.

Szlak bojowy 2 Korpusu Polskiego w kampanii włoskiej.

Kierunki natarć wojsk polskich w czasie bitwy o Anconę.

Nieprzyjacielskie lotnictwo prowadziło nocami bombardowanie głównie terenu nadmorskiego, zapalając m. in. starą bazylikę w Loreto (ugasili ją żołnierze 3 Dywizji Strzelców Karpackich otrzymując za to odznaczenie papieskie). 17 lipca rano ruszyło natarcie na Anconę. 14 Wileński batalion strzelców, przy wsparciu lotnictwa brytyjskiego i szwadronu czołgów, zdobył Paterniano, a 13 Wileński batalion strzelców zdobył wzgórze na północ od San Stefano rolując obronę niemiecką i, wspólnie z 15 Wileńskim batalionem, zdobył Monte delia Crescia. Nieprzyjaciel przeszedł do przeciwnatarcia z rejonu Offagna, lecz po jego odparciu miejscowość ta została opanowana. Z rejonu Offagna uzyskano wgląd w obronę nieprzyjaciela do Ancony i na jego dalekie tyły, do rzeki Esino (11 km).

Czołgi 2 Brygady Pancernej.

Jeńcy niemieccy wzięci do niewoli przez żołnierzy 2 Brygady Pancernej pod Anconą.

Również na odcinku zachodnim uzyskano głęboki wgląd w obronę niemiecką dzięki zdobyciu wzgórz Monte Torto i Croce di San Vinzenzo. Mimo zapadającego zmroku oddziały 2 Korpusu kontynuowały natarcie. Oddziały 6 Lwowskiej Brygady Piechoty i 15 pułku Ułanów Poznańskich, wykonując manewr obejścia, wyszły na tyły Ancony — opanowując Torretto a Marę i wychodząc nad rzekę Esino pod Chiaravalle. Manewr ten pozwolił odciąć część sił nieprzyjaciela. Zdobyto wiele sprzętu i wzięto licznych jeńców, m. in. z oddziałów skierowanych na pomoc załodze Ancony. Zostały one rozbite na przeprawie przez rzekę Esino. 18 lipca, w godzinach południowych, oddziały 3 Dywizji Strzelców Karpackich wkroczyły do Ancony. 278 Dywizja niemiecka została rozbita. Straty nieprzyjaciela wielokrotnie przewyższyły straty polskie. Zdobyto ważny port, którego posiadanie ułatwiło sprzymierzonym prowadzenie dalszych działań na Rimini, i Linię Gotów. W celu odsunięcia nieprzyjaciela od Ancony 3 Dywizja Strzelców Karpackich uderzyła po nadmorskiej szosie Nr 16 na północ, zdobywając szereg miejscowości, i została zatrzymana nad rzeką Misa, na której zdobyła niewielki przyczółek. Po kilku dniach działań rozpoznawczych, 9 sierpnia, 2 Korpus Polski wznowił natarcie, 5 Kresowa Dywizja Piechoty, wsparta czołgami 7 brytyjskiego pułku huzarów, które działały w szykach piechoty, opanowała teren do rzeki Cezano i nocnym natarciem zdobyła Monterado, 3 Dywizja Strzelców Karpackich, wsparta czołgami 2 Brygady Pancernej, po ciężkich walkach pod Scapezzano również dotarła do rzeki biorąc kilkuset jeńców i wiele sprzętu.

Przełamanie Linii Gotów.

W tym czasie dowódca 8 Armii brytyjskiej, gen. Leese, napotykając na trudności natarcia pod Florencją, zdecydował przenieść główny wysiłek działań nad Adriatyk. Na zachodnie skrzydło 2 Korpusu Polskiego wprowadzono korpus kanadyjski z zadaniem przełamania tzw. Linii Gotów pod Monte Lupone — Cattolica. W operacji tej uczestniczył również 2 Korpus Polski. 19 sierpnia wznowiono natarcie, w którym główny wysiłek spoczywał na 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Piechota obu dywizji opanowała wzgórza na przedpolu miasta Constanza, a 2 Brygada Pancerna oczyszczała teren aż do rzeki Metauro. Przed frontem 2 Korpusu nieprzyjaciel wprowadził znaczną ilość dział pancernych i czołgów. W wyniku trzydniowej bitwy zniszczono 278 Dywizję niemiecką oraz ponad 45 czołgów i dział pancernych. 28 sierpnia osiągnięto linię rzeki Foglia. 3 Dywizja Strzelców Karpackich 31 sierpnia zajęła miasto Pesaro — przełamując na swoim odcinku pierwszą Linię Gotów. W wyniku działań 2 Korpusu wyeliminowano około 3000 Niemców, ponad 150 dział i 5 czołgów, wzięto do niewoli około 4000 jeńców i zdobyto wiele sprzętu bojowego — przy stratach własnych 1358 żołnierzy i oficerów. Poległych żołnierzy polskich pochowano na cmentarzu polskim w Loreto w pobliżu bazyliki.

Linia Gotów  - polscy pancerniacy siedzący na zdobytej wieży niemieckiego czołgu Panther znajdującej się na dwupiętrowym bunkrze przy drodze między Pesaro i Cattolica.

Tablica z nazwą : Ulica Pułku Ułanów Karpackich w Anconie.

Pułk Ułanów Karpackich był pierwszym oddziałem polskim , który wkroczył 18 lipca 1944 roku do Ancony. Dla upamiętnienia tego wydarzenia Rada Miejska Miasta Ancony podjęła uchwałę o nadaniu ulicy Via Santo Stefano , przez którą Pułk wkroczył jako pierwszy  do miasta , nazwy: VIA REGGIMENTO POLACCO LANCIERI DEL CARPAZI czyli "Ulica Polskiego Pułku Ułanów Karpackich"

5 września 2 Korpus Polski przesunięto do odwodu 8 Armii w dolinie rzeki Chienti, na południe od Ancony, gdzie niebawem otrzymał uzupełnienie z ochotników — Polaków. Oceniając wyniki bojowe 2 Korpusu dowódca 8 Armii brytyjskiej gen. Leese w swoim piśmie do gen. Andersa stwierdził:" ...nadeszły znów dni Waszych wielkich natarć. Zdobycie Ancony to działanie świetnie pomyślane i wykonane w sposób godny podziwu. Wyniki tego działania , a mianowicie przekazanie nam cennego portu Ancony i wzięcie ponad 3000 jeców były bardzo brzemienne w skutkach..."

W Apeninie Emiliańskim.

Polskie czołgi w Apeninach.

Czołgi 4 pułku pancerngo podczas przejazdu przez miasteczko St. Giorgio.

Czołgi i pojazdy gąsienicowe z segmentami mostu Bayleya na drodze w Apeninach.

W rezultacie ciężkich walk w Apeninie Emiliańskim, gdzie 2 Korpus Polski działał w trudnych warunkach terenowych i klimatycznych w okresie od 10 października 1944 do 1 kwietnia 1945 roku, osiągnął on rzekę Senio. 5 Kresowa Dywizja Piechoty prowadziła w tym czasie działania górskie w rejonie Piero di Bagno i, walcząc w trudnych warunkach atmosferycznych późnej jesieni, przesuwała się w kierunku północnym. 5 Wileńska Brygada Piechoty zdobyła m. in. Santa Sofia, a 6 Lwowska Brygada Piechoty opanowała Predappio (miejsce urodzin Mussoliniego), a następnie Monte Grosso. Pod koniec listopada do pierwszego rzutu wprowadzono 3 Dywizję Strzelców Karpackich, która zdobyła m. in. szereg miejscowości i pasma wzgórz na zachód od Brisighella i na południowym brzegu rzeki Senio. Zima oraz umocnienie się nieprzyjaciela na północnym brzegu rzeki Senio — zatrzymały działania bojowe.

Opracowanie strony:  © P.Jaroszczak - Przemyśl 1999.